Lãnh đạo cơ quan cạnh tranh của Liên minh châu Âu (EU) cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm đảo lộn mối quan hệ “tin cậy” giữa Mỹ và châu Âu, đồng thời nhấn mạnh rằng Brussels cần tập trung vào việc mang lại sự ổn định và khả năng dự báo (predictability and stability) mà Washington đang thiếu.
Teresa Ribera, quan chức quyền lực thứ hai tại Ủy ban châu Âu sau Chủ tịch Ursula von der Leyen, nói rằng mặc dù châu Âu cần đàm phán với Nhà Trắng và lắng nghe các mối quan ngại của họ về thương mại, nhưng không nên bị ép buộc thay đổi các luật đã được các nhà lập pháp thông qua.
“Chúng ta cần giữ vững sức mạnh và nguyên tắc của mình,” bà nói trong một cuộc phỏng vấn với Reuters tại London hôm thứ Hai, chỉ trích cách tiếp cận kiểu phi vụ (transactional approach) của Trump trong chính trị.
“Chúng ta cần linh hoạt, nhưng chúng ta không thể thương lượng về nhân quyền, cũng không thể thương lượng về sự thống nhất của châu Âu, và chúng ta không thể thương lượng về dân chủ và các giá trị của mình.”
Trump và các thành viên khác trong chính phủ của ông đã nhiều lần chỉ trích Liên minh châu Âu vì có quá nhiều quy tắc và cho rằng các khoản phạt mà EU áp đặt lên các công ty công nghệ Mỹ chẳng khác nào một hình thức “đánh thuế”.
Tuần trước, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance nói rằng các ủy viên của EU đang đàn áp tự do ngôn luận do các điều khoản trong Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) của khối này, vốn trao cho EU quyền hạn để tạm thời trong các tình huống khẩn cấp để hạn chế quyền truy cập vào nền tảng trực tuyến hoặc công cụ tìm kiếm.
“Nếu có vấn đề hay mối lo ngại nào đó, hãy giải thích nó. Đây không phải là một trò bắt nạt – điều mà bạn có thể mong đợi khi bước vào bàn đàm phán. Điều đó không có ý nghĩa gì cả,” Ribera nói.
Ribera là người có quyền phê duyệt hoặc chặn các vụ sáp nhập trị giá hàng tỷ euro và áp đặt mức phạt lớn đối với các công ty tìm cách củng cố quyền lực thị trường bằng cách chèn ép các đối thủ nhỏ hơn. Bà cũng giám sát chương trình nghị sự xanh của EU và chịu trách nhiệm đảm bảo khối này đạt được các mục tiêu khí hậu vào năm 2030.
Căng thẳng giữa Washington và Brussels đang gia tăng sau quyết định của Trump áp đặt mức thuế 25% đối với thép và nhôm từ ngày 12-3; các mức thuế đối ứng bắt đầu từ tháng 4; và các mức thuế riêng biệt đối với ô tô, dược phẩm và chip bán dẫn.
Ribera chỉ ra rằng, so với châu Âu, tình hình ở bên kia Đại Tây Dương thiếu sự chắc chắn và tính dự báo là những điều mà doanh nghiệp mong muốn có trong dài hạn.
“Họ (doanh nghiệp) muốn một hệ sinh thái và khung pháp lý mang lại sự chắc chắn, ổn định và khả năng dự báo. Và tôi tự hỏi tại sao chúng ta không thấy câu hỏi này được đặt ra theo chiều ngược lại đối với chính quyền của Trump.
“Tôi không thấy bất kỳ sự chắc chắn, ổn định hay tính hợp lý nào trong những tuyên bố này – điều này thực sự gây sốc.”
Ủy ban châu Âu, cơ quan điều phối chính sách thương mại cho khối 27 quốc gia, tuần trước tuyên bố họ sẽ “phản ứng một cách mạnh mẽ và ngay lập tức” đối với các mức thuế bị Trump đe dọa áp đặt.
Ủy viên Thương mại châu Âu Maros Sefcovic dự kiến sẽ đến Washington vào thứ Hai để họp với các đối tác Mỹ.
Apple, Meta và quy định của EU
Những lời đe dọa liên tục từ Nhà Trắng dưới nhiều hình thức đã khiến các giám đốc điều hành, nhà đầu tư và người tiêu dùng lo lắng, khi họ không rõ liệu các biện pháp mới nhất có thực sự được áp dụng hay không, hay liệu có ngoại lệ nào dành cho các công ty vận động hành lang cho Trump hay không.
Tuần trước, Giám đốc điều hành Ford, Jim Farley, cho biết các động thái thương mại của Trump cho đến nay đã gây ra “rất nhiều chi phí và rất nhiều hỗn loạn” cho doanh nghiệp Mỹ.
Ribera nói rằng EU sẽ đưa ra quyết định vào tháng tới về việc liệu Apple và Meta Platforms có tuân thủ các quy tắc mới nhằm hạn chế quyền lực của họ hay không.
Cả hai công ty đều nằm trong tầm ngắm của EU từ tháng 3 năm ngoái và có thể đối mặt với mức phạt lên tới 10% doanh thu toàn cầu hàng năm nếu bị phát hiện vi phạm Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA).
Trước đó có suy đoán rằng Ribera có thể trì hoãn quyết định sau những chỉ trích từ Trump và Giám đốc điều hành Meta Mark Zuckerberg về các quy định của EU, mà các tập đoàn công nghệ lớn cho rằng đang nhắm mục tiêu không công bằng vào họ với các mức phạt nặng.
Khi được hỏi liệu bà có đưa ra quyết định về hai công ty này vào tháng 3 hay không, Ribera trả lời: “Đúng, tháng tới.”
“Sẽ có những quyết định phù hợp với những gì đã được thảo luận với các công ty, những quyết định được xây dựng và dựa trên bằng chứng,” bà nói.
Ủy ban châu Âu cũng đang điều tra liệu nền tảng mạng xã hội X của Elon Musk có vi phạm các quy tắc của EU về nội dung bất hợp pháp hay không. Ribera cho biết vai trò của Musk trong chính quyền Mỹ sẽ không ảnh hưởng đến quyết định của EU.
“Vấn đề không phải là ai là chủ sở hữu của công ty đang nằm trong quy trình này,” bà nói.
Tỷ phú Mỹ Elon Musk là một trong những cố vấn thân cận nhất của Trump và là nhà tài trợ lớn nhất cho chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông.
Teresa Ribera, Ủy viên Cạnh tranh của Liên minh châu Âu, trong một cuộc phỏng vấn với Reuters tại London, Anh, ngày 17-2-2025. Ảnh: Reuters
