Ấn Độ đã hoàn thành việc ghép nối hai vệ tinh trên quỹ đạo, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong các kế hoạch đưa robot thám hiểm Mặt Trăng và bay vào không gian có người lái của nước này.
Thí nghiệm Ghép nối Không gian (SpaDeX) được phóng bằng tên lửa PSLV từ Trung tâm Vũ trụ Satish Dhawan tại Sriharikota vào ngày 30 tháng 12. Hai vệ tinh gồm vệ tinh đuổi (chaser spacecraft) nặng 220 kg SDX01 và vệ tinh mục tiêu SDX02, được đưa vào quỹ đạo cách Trái Đất khoảng 475 km.
Dự kiến ban đầu, cặp vệ tinh này sẽ ghép nối vào khoảng ngày 7-1, nhưng sự trôi vị trí không mong muốn của các vệ tinh đã khiến kế hoạch bị trì hoãn. Sau những lo ngại rằng nỗ lực ghép nối có thể phải dời đến tháng 3, Tổ chức Nghiên cứu Không gian Ấn Độ (ISRO) đã hoàn tất việc ghép nối vào cuối ngày 15-1 (giờ miền Đông).
“Thao tác chuyển điểm giữ (hold point) từ 15m đến 3m đã hoàn thành. Quá trình ghép nối được bắt đầu một cách chính xác, dẫn đến việc bắt giữ vệ tinh thành công,” ISRO đăng trên mạng xã hội X.com.
Điều này giúp Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư, sau Hoa Kỳ, Liên Xô/Nga và Trung Quốc, hoàn thành việc ghép nối hai tàu vũ trụ/vệ tinh trên quỹ đạo.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, có mặt tại văn phòng ISRO ở Bangalore trong sự kiện, đã đăng lời chúc mừng trên X.
“Chúc mừng các nhà khoa học của chúng ta tại ISRO và toàn thể cộng đồng không gian vì màn trình diễn ghép nối vệ tinh thành công. Đây là một bước đệm (stepping stone) quan trọng cho những sứ mệnh không gian tham vọng của Ấn Độ trong những năm tới,” bài đăng của ông Modi viết.
Tiến sĩ V. Narayanan, người vừa nhậm chức tại ISRO ngày 13-1, thay thế cựu chủ tịch S. Somanath, cũng đã gửi lời chúc mừng đến đội ngũ sau thành công này.
Những kế hoạch lớn trong tương lai của Ấn Độ
Sứ mệnh SpaDeX là một phần trong nỗ lực của Ấn Độ nhằm trở thành quốc gia thứ tư phát triển năng lực bay vào không gian có người lái độc lập thông qua chương trình Gaganyaan. Chuyến bay có người lái đầu tiên dự kiến diễn ra vào năm 2026, trong khi các chuyến bay thử nghiệm không người lái được lên kế hoạch vào năm 2025. Ấn Độ cũng đặt mục tiêu xây dựng Trạm Vũ trụ Bharatiya Antariksha trên quỹ đạo vào năm 2035 và thực hiện sứ mệnh đổ bộ lên Mặt Trăng có người lái vào năm 2040.
Công nghệ ghép nối sẽ cần thiết cho sứ mệnh Chandrayaan-4, dự kiến được phóng vào khoảng năm 2027 hoặc 2028 nhằm lấy mẫu đất từ cực nam của Mặt Trăng. Quá trình ghép nối sẽ cho phép chuyển các mẫu thu thập từ bề mặt lên tàu vũ trụ quay trở về Trái Đất.
Sứ mệnh SpaDeX bao gồm một hệ thống ghép nối ít tác động được phát triển trong nước, với tốc độ tiếp cận (approach velocity) khoảng 10 mm/giây, cùng với các thiết bị tiên tiến như máy tìm khoảng cách bằng laser (LRF), gương phản xạ góc (Corner Cube Retro Reflectors), và các cảm biến hiện đại khác để thực hiện thao tác ghép nối chính xác.
Các hoạt động phóng sắp tới và bệ phóng mới
Ấn Độ đặt mục tiêu đạt kỷ lục về số lần phóng trong năm nay, với 10 sứ mệnh bay quanh quỹ đạo được lên kế hoạch, bao gồm cả lần phóng tên lửa Vikram-1 đầu tiên của công ty tư nhân Skyroot Aerospace.
Lần phóng tiếp theo của Ấn Độ dự kiến sẽ là tên lửa GSLV mang vệ tinh dẫn đường NVS-02 từ Sriharikota, dự kiến không sớm hơn ngày 26 tháng 1.
Ngày 16-1, nội các Ấn Độ đã phê duyệt việc xây dựng bệ phóng thứ ba tại Trung tâm Vũ trụ Satish Dhawan ở Sriharikota nhằm hỗ trợ các phương tiện phóng thế hệ mới và nâng cao khả năng phóng của đất nước. Ấn Độ cũng có kế hoạch phát triển phương tiện phóng thế hệ mới có khả năng tái sử dụng.
Tên lửa PSLV mang vệ tinh thử nghiệm ghép nối SpaDeX cất cánh ngày 30-12-2024. Ảnh: ISRO.
