Donald Trump đã tập hợp đủ số tỷ phú và triệu phú để lấp đầy các vai trò chủ chốt trong chính quyền mới của ông, đủ để lập thành một đội bóng đá.
Trong quá trình tuyển chọn có vẻ mang đầy tính nhạo báng đối với lời kêu gọi của chiến dịch vận động bầu cử của Trump hướng đến tầng lớp lao động, tổng thống đắc cử đã chọn những người siêu giàu để đảm nhận các vị trí quan trọng, trong một số trường hợp sẽ trao cho họ quyền cắt giảm chi tiêu cho các dịch vụ công được sử dụng bởi những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất.
Ít nhất 11 ứng cử viên cho các vị trí chiến lược, sau khi Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, hoặc đã là tỷ phú, có vợ/chồng là tỷ phú hoặc gần chạm ngưỡng đó (touching distance of that threshold).
Kết quả là sẽ có một chính quyền giàu có nhất trong lịch sử Mỹ – tổng tài sản trị giá 340 tỷ USD tính đến đầu tuần trước, trước khi Trump nâng giá trị tiền bạc lên bằng cách cố gắng bổ nhiệm ít nhất ba tỷ phú nữa.
Tổng tài sản của họ dễ dàng vượt xa nội các đầu tiên của Trump, được thành lập sau chiến thắng bầu cử năm 2016 – khi đó cũng đã là nội các giàu nhất trong lịch sử Mỹ, bao gồm các thành viên siêu giàu như Rex Tillerson, cựu giám đốc điều hành của ExxonMobil, người được bổ nhiệm làm ngoại trưởng, và Wilbur Ross, bộ trưởng thương mại, người đã trở nên giàu có nhờ tái cấu trúc các công ty phá sản.
Để so sánh, nội các hiện tại của Joe Biden có vẻ “kém sang” hơn hẳn – tổng tài sản chỉ vào khoảng 118 triệu USD, mặc dù họ đã bị Trump nhiều lần chỉ trích là đại diện cho tầng lớp chính trị tham nhũng, gian lận người lao động Mỹ.
Tỷ phú giàu nhất trong nội các mới của Trump là Elon Musk, doanh nhân Tesla và SpaceX, người giàu nhất thế giới.
Cùng với Vivek Ramaswamy, một doanh nhân công nghệ khác được cho là sở hữu ít nhất 1 tỷ USD, Musk được giao nhiệm vụ lãnh đạo một đơn vị mới thành lập là Bộ Hiệu quả Chính phủ, gọi tắt là Doge, với sứ mệnh cắt giảm lãng phí trong chi tiêu công.
Musk, người xa hoa lộ liễu (conspicuously extravagant), cam kết cắt giảm 2 nghìn tỷ USD từ ngân sách quốc gia. Tuy nhiên, ông chưa giải thích cụ thể cách thức hoặc khoảng thời gian, mặc dù đã cảnh báo rằng điều này có thể gây ra “những khó khăn kinh tế tạm thời.”
Cả Musk và Ramaswamy sẽ không cần phải được Thượng viện phê chuẩn, vì Doge không phải là một cơ quan chính phủ chính thức.
Tuy nhiên, Trump không ngần ngại (shied away from) đề cử các thành viên nội các tỷ phú, những người sẽ phải trải qua các phiên điều trần công khai tại Thượng viện, nơi mà tài sản khổng lồ của họ có thể trở thành vấn đề.
Những người này bao gồm Linda McMahon, ứng cử viên cho vị trí Bộ trưởng Giáo dục – và cựu giám đốc điều hành của World Wrestling Entertainment (WWE), người có chồng là Vince McMahon, được ước tính sở hữu tài sản 3 tỷ USD; Doug Burgum, thống đốc Bắc Dakota và cựu doanh nhân, được đề cử làm Bộ trưởng Nội vụ; Howard Lutnick, chủ tịch và giám đốc điều hành của Cantor Fitzgerald, được đề cử làm Bộ trưởng Thương mại; và Scott Bessent, một nhà quản lý quỹ phòng ngừa rủi ro (hedge-fund manager) và cựu đối tác của Soros Investment Management, được đề cử làm Bộ trưởng Tài chính.
Tài sản chung của riêng nhóm này đã lên tới 10,7 tỷ USD – cao hơn 4,5 tỷ USD so với nội các đầu tiên của Trump.
Những người khác cũng phải được Thượng viện phê chuẩn bao gồm Charles Kushner – một ông trùm bất động sản và là cha của con rể Trump, Jared Kushner – người được đề cử làm đại sứ tại Paris; Warren Stephens, giám đốc một ngân hàng đầu tư, được chọn làm đại sứ tại London; Jared Isaacman, một phi hành gia thương mại và doanh nhân, được đề cử lãnh đạo Cơ quan Hàng không Vũ trụ Quốc gia (NASA); và Kelly Loeffler, cựu thượng nghị sĩ Cộng hòa và đồng chủ tịch ủy ban lễ nhậm chức của Trump, hiện là lựa chọn của ông để lãnh đạo Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ.
Tất cả đều nằm trong nhóm tỷ phú, dù là tài sản cá nhân, qua hôn nhân, hay qua các liên kết gia đình, theo Forbes.
Steve Witkoff, một trùm bất động sản khác và là bạn chơi golf của Trump, cũng nằm trong danh sách, được chọn làm đặc phái viên Trung Đông. Tài sản ròng (net worth) của Witkoff được ước tính khoảng 1 tỷ USD.
Ngoài ra còn có Frank Bisignano, được đề cử làm lãnh đạo Cơ quan An sinh Xã hội, nơi ông sẽ chịu trách nhiệm quản lý lương hưu và phúc lợi cho người nghỉ hưu trong nước. Là chủ tịch của Fiserv Inc, một công ty công nghệ tài chính có trụ sở tại Wisconsin, tài sản hiện tại của ông ước tính khoảng 974 triệu USD.
Theo các báo cáo, Trump cũng đã đề nghị vị trí thứ trưởng quốc phòng cho một tỷ phú khác, Stephen Feinberg, một nhà đầu tư cổ phần tư nhân và đồng chủ tịch của Cerberus Capital Management, người có tài sản cá nhân được đánh giá vào tháng 7 năm nay là 4,8 tỷ USD. Hiện chưa rõ Feinberg đã chấp nhận hay chưa.
Khoảng cách giữa sở thích giao du với tầng lớp thượng lưu của Trump và thông điệp đại diện cho tầng lớp lao động của ông không hề bị bỏ qua.
Các nhà phân tích từ lâu đã chú ý đến khả năng của một chính trị gia, người tự hào khoe khoang về địa vị tỷ phú tự phong (self-proclaimed billionaire status) và đã tận dụng được sự phẫn nộ của công chúng về mức thu nhập trì trệ và tiêu chuẩn sống giảm sút – đặc biệt là do sự mất việc tại các cơ sở công nghiệp và các thỏa thuận thương mại mà ông tuyên bố đã gây hại cho người lao động Mỹ.
“Theo Cục Thống kê Lao động, mức lương thực tế của tầng lớp lao động Mỹ đã trì trệ hoặc giảm kể từ những năm 1980, đặc biệt khi các ngành công nghiệp chuyển việc làm ra nước ngoài,” Matthew King, một chuyên gia tại Quỹ Marshall của Đức, viết trong một bài đăng blog. “Điều này có thể giúp giải thích sự hấp dẫn của Trump đối với tầng lớp lao động.”
King lập luận rằng Trump có thể khai thác lo lắng của tầng lớp lao động bởi vì ông “biết rằng niềm tự hào về Chúa, gia đình, và đất nước sẽ cộng hưởng theo cách riêng mà các thông điệp tiến bộ của các ứng cử viên khác không làm được.”
David Kass, giám đốc điều hành của tổ chức Americans for Tax Fairness, cho biết mục tiêu của “chính phủ của tỷ phú cho tỷ phú” của Trump là các khoản cắt giảm thuế lớn cho giới siêu giàu, điều này sẽ đạt được bằng cách cắt giảm các dịch vụ như giáo dục, an sinh xã hội và Medicaid – cung cấp chăm sóc sức khỏe cho những người có thu nhập thấp hơn.
“Cử tri muốn thay đổi,” Kass nói. “Tôi nghĩ điều sẽ xảy ra là mọi người sẽ nói rằng, đó không phải là điều tôi muốn. Người giàu đã đủ giàu và không cần thêm cắt giảm thuế. Làm ơn hãy giúp tôi. Tôi nghĩ sẽ có một sự vận động lớn chống lại việc cắt giảm thuế này.”
Nhưng King cảnh báo rằng sức hút cảm xúc của Trump có thể vượt qua sự ghen tị đối với người giàu.
“Tôi vẫn tin rằng sức hấp dẫn của Trump với tầng lớp lao động sẽ tiếp tục giúp ông khai thác thành công tầng lớp lao động trong khi chuyển phần thưởng đến tầng lớp tài phiệt mới: các doanh nghiệp lớn và các tỷ phú như Elon Musk,” ông viết.
