Khúc valse “Dòng sông xanh Danube” (Blue Danube) của Strauss sẽ được phát vào không gian vào cuối tháng này nhằm kỷ niệm 200 năm ngày sinh của “vua valse.”
Tác phẩm cổ điển này sẽ được truyền đi vào vũ trụ (beamed into the cosmos) trong lúc được trình diễn bởi Dàn nhạc Giao hưởng Vienna. Sự kiện đặc biệt vào ngày 31-5 này — được phát trực tiếp và trình chiếu công khai miễn phí tại Vienna, Madrid và New York — cũng nhằm kỷ niệm 50 năm thành lập Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA).
Mặc dù theo các quan chức, bản nhạc có thể được chuyển đổi thành tín hiệu vô tuyến theo thời gian thực, ESA sẽ truyền đi bản thu âm trước từ buổi tổng duyệt của dàn nhạc vào ngày hôm trước để tránh rủi ro kỹ thuật. Buổi trình diễn trực tiếp sẽ đóng vai trò là phần đệm.
Các tín hiệu vô tuyến này sẽ bay đi với tốc độ ánh sáng — tức hơn 1 tỷ km/h.
Với tốc độ đó, bản nhạc sẽ vượt qua Mặt Trăng sau 1,5 giây, vượt qua Sao Hỏa sau 4,5 phút, tới Sao Mộc sau 37 phút và tới Sao Hải Vương sau 4 giờ. Sau 23 giờ, tín hiệu sẽ ở cách Trái Đất xa bằng với tàu Voyager 1 của NASA — hiện là tàu vũ trụ xa Trái Đất nhất thế giới, ở khoảng cách hơn 24 tỷ km trong không gian giữa các vì sao (interstellar space).
NASA cũng từng kỷ niệm 50 năm thành lập vào năm 2008 bằng cách phát một bài hát trực tiếp vào không gian sâu: ca khúc “Across the Universe” của ban nhạc Beatles. Năm ngoái, NASA tiếp tục phát bài “The Rain (Supa Dupa Fly)” của Missy Elliott hướng về Sao Kim.
Thậm chí, âm nhạc còn từng được truyền ngược từ một hành tinh khác về Trái Đất — nhờ vào một xe tự hành trên Sao Hỏa của NASA. Vào năm 2012, các kỹ sư tại Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) ở California đã gửi bản thu âm bài “Reach for the Stars” của will.i.am tới xe tự hành Curiosity, và chiếc xe đã phát lại tín hiệu đó về Trái Đất.
Tất cả những sự kiện trên đều là các truyền phát âm nhạc vào không gian sâu (deep-space transmissions) — khác với các giai điệu quen thuộc phát sóng qua lại giữa trung tâm điều khiển của NASA và các phi hành gia đang bay quanh quỹ đạo kể từ giữa thập niên 1960.
Giờ đây đến lượt Strauss — sau khi bị “bỏ qua” trong bộ đĩa Vàng nổi tiếng của Voyager cách đây gần nửa thế kỷ.
Được phóng đi năm 1977, hai tàu Voyager 1 và 2 của NASA đều mang theo một chiếc mát hát dĩa bằng đồng mạ vàng, kèm theo kim và hướng dẫn cách phát — dành cho bất kỳ sinh vật hay nền văn minh nào ngoài kia.
Bộ đĩa này chứa đựng các âm thanh và hình ảnh của Trái Đất cùng với 90 phút nhạc. Nhà thiên văn học quá cố Carl Sagan đã dẫn đầu hội đồng chọn lọc các tác phẩm của Bach, Beethoven, Mozart và Stravinsky, cùng với một số bản nhạc hiện đại và dân gian.
Tuy nhiên, Johann Strauss II lại không được chọn, dù bản “Dòng sông xanh Danube” của ông đã vang lên trong siêu phẩm khoa học viễn tưởng “2001: A Space Odyssey” của đạo diễn Stanley Kubrick (1968).
Sở Du lịch Thành phố Vienna — nơi Strauss sinh ngày 25 tháng 10 năm 1825 — cho biết họ muốn sửa chữa “sai sót mang tính vũ trụ” này bằng cách gửi bản valse nổi tiếng nhất thế giới lên không gian, nơi nó thực sự thuộc về.
Chiếc ăng-ten lớn của ESA đặt tại Tây Ban Nha — một phần trong mạng lưới không gian sâu của cơ quan này — sẽ đảm nhận việc truyền phát. Đĩa sẽ được hướng về phía Voyager 1 để bản “Dòng sông xanh Danube” được gửi đi theo hướng đó.
“Âm nhạc kết nối tất cả chúng ta xuyên qua thời gian và không gian theo một cách rất đặc biệt,” Tổng giám đốc ESA Josef Aschbacher phát biểu trong một tuyên bố. “Cơ quan Vũ trụ châu Âu rất vinh dự được cùng đứng trên sân khấu với Johann Strauss II và khơi gợi trí tưởng tượng cho các nhà khoa học và nhà thám hiểm không gian tương lai — những người có thể một ngày nào đó sẽ du hành cùng khúc nhạc của vũ trụ.”
Bức ảnh do Cơ quan Vũ trụ châu Âu công bố cho thấy ăng-ten thu phát không gian sâu đường kính 35 mét tại Cebreros, Tây Ban Nha, đang nhận tín hiệu đầu tiên từ tàu Venus Express. Ảnh: ESA
