Tên lửa quỹ đạo đầu tiên do Úc chế tạo dự kiến sẽ bay vào không gian bắt đầu từ hôm nay, 15-5-2025. Dự kiến, tên lửa sẽ được phóng từ một bệ phóng được xây dựng trên đồng cỏ nuôi bò ở phía bắc bang Queensland.
Tên lửa có tên là Eris, sẽ được công ty Gilmour Space Technologies của Úc phóng từ thị trấn Bowen. Chuyến bay thử nghiệm có thể mang theo một lọ mứt Vegemite của Úc — mang tính biểu tượng — vào quỹ đạo trong chuyến bay kéo dài tám phút qua vùng biển Coral. Sau đó, nó dự kiến sẽ rơi xuống đại dương.
Giới chức đã cấp phép phóng từ 7h30 sáng đến 5h30 chiều thứ Năm, và khung thời gian này sẽ tiếp tục được mở rộng đến thứ Hai tuần tới.
Mặc dù Úc từng phóng tên lửa từ năm 1967, nhưng theo nhà vật lý thiên văn Brad Tucker từ Đại học Quốc gia Úc, chưa có tên lửa nào được chế tạo hoàn toàn trong nước trước đây.
“Không chỉ chế tạo tên lửa, Gilmour còn phải xây dựng cả cảng vũ trụ Bowen để phục vụ việc phóng,” ông Tucker cho biết.
Gilmour Space Technologies cho biết họ đã mất 4 năm rưỡi để phát triển tên lửa có chiều cao tương đương một tòa nhà bảy tầng. Tên lửa nặng 30.000 kg này được đặt trên cảng vũ trụ Bowen chuyên dụng do công ty xây dựng ngay trên một đồng cỏ nuôi bò.
Theo Gilmour, vận tốc tối đa của tên lửa sẽ đạt khoảng 27.500 km/h. Mục tiêu của chuyến bay đầu tiên là đưa tên lửa lên độ cao khoảng 200 km so với mặt đất.
Công ty, từng được ví như “SpaceX của Úc,” đặt trụ sở tại Gold Coast. Hai anh em Adam và James Gilmour là những người đồng sáng lập công ty vào năm 2013 với một nhóm chỉ khoảng 12 người. Hiện công ty có giá trị hơn 600 triệu USD và đang tuyển dụng khoảng 200 kỹ sư, với kế hoạch phóng vệ tinh thường xuyên từ Bowen trong tương lai.
Gilmour Space Technologies cho biết buổi phóng sẽ không được truyền hình trực tiếp. Và dù không có khu vực quan sát chính thức, tên lửa có thể sẽ được nhìn thấy từ các bãi biển và điểm cao ở Bowen.
Khu vực gần điểm phóng ở Abbot Point sẽ bị hạn chế đối với xe cộ và thiết bị bay không người lái. Ngoài ra, một khu vực cấm cũng sẽ được thiết lập cho tàu thuyền nằm dưới quỹ đạo bay của tên lửa.
Giám đốc điều hành công ty, ông Adam Gilmour, cho biết việc phóng tên lửa còn phụ thuộc vào điều kiện gió và chỉ có thể xác nhận vào ngày phóng.
“Từ thứ Năm đến Chủ nhật là những ngày có gió phù hợp nhất trong nhiều tháng qua… nên nếu dự báo đúng, tình hình rất khả quan,” ông nói. “Chúng tôi sẽ theo dõi tốc độ gió khoảng ba giờ trước khi bắt đầu khung thời gian phóng.”
Ông Gilmour cho biết công ty có thể thực hiện nhiều lần thử phóng nhờ công nghệ động cơ hiện đại của họ.
“Ưu điểm công nghệ đẩy của chúng tôi là nếu không cất cánh được thì cũng không phát nổ,” ông nói. “Chúng tôi có thể đưa tên lửa trở lại, chế tạo một động cơ mới, gắn vào rồi thử lại. Chúng tôi nghĩ có thể thử lại sau khoảng hai tháng.”
Người xem có thể đứng gần đến mức nào?
Ông Gilmour cho biết một đàn bò nhỏ gần bệ phóng có lẽ sẽ là những “khán giả” có góc nhìn tốt nhất.
“Chúng tôi đã nói chuyện với người quản lý đàn bò, và họ không quá lo lắng,” ông chia sẻ. “Chúng sẽ có góc nhìn đẹp hơn cả chúng tôi. Chúng tôi thậm chí không được đứng gần như thế.”
Du khách cũng bày tỏ sự quan tâm đến buổi phóng, theo ông Tim Booth — giám đốc điều hành Tourism Whitsundays, người cho biết những đợt phóng trong tương lai có thể thu hút thêm khách tham quan.
“Về lâu dài, điều này có thể trở thành một phân khúc du lịch riêng biệt,” ông nói.
Những người đi thuyền ở Bắc Queensland có ý định quan sát buổi phóng được khuyến cáo cần đặc biệt thận trọng để tránh khỏi đường bay của các mảnh vỡ không gian.
Công ty cho biết họ chọn Abbot Point ở phía bắc thị trấn Bowen vì khu vực này ít dân cư.
Ngoài ra, địa điểm công nghiệp hiện có này còn được hưởng lợi từ vị trí gần xích đạo, giúp tên lửa tận dụng tốc độ quay của Trái Đất để tăng tốc.
Tên lửa Eris đang chờ được phóng lên quỹ đạo tại Bowen. Ảnh: Gilmour Space Technologies
Hình minh họa do họa sĩ thể hiện cảnh tên lửa Eris sắp được phóng. Ảnh: Gilmour Space Technologies
