Cặp vệ tinh định vị Galileo đầu tiên được phóng bằng Ariane 6 đã rời bệ phóng tại Trung tâm Vũ trụ châu Âu ở Kourou, Guiana thuộc Pháp, vào lúc 0:01 sáng ngày thứ Tư, 17/12, theo giờ miền Đông Mỹ, tức 12:01 trưa cùng ngày giờ Việt Nam.
Sứ mệnh Galileo Launch 14 đưa hai vệ tinh này gia nhập chòm vệ tinh Galileo, hiện có 26 vệ tinh đang hoạt động. Galileo là hệ thống định vị toàn cầu của châu Âu, tương đương với Hệ thống Định vị Toàn cầu (GPS) của Mỹ.
Theo kế hoạch, hai vệ tinh này được tách khỏi tầng trên của tên lửa khoảng 3 giờ 20 phút sau khi cất cánh. Sau đó, chúng sẽ mất khoảng ba ngày để triển khai các tấm pin Mặt Trời và tiến hành kiểm tra các hệ thống quan trọng. Tiếp theo là giai đoạn trôi quỹ đạo và định vị kéo dài bốn tháng, trước khi các vệ tinh ổn định ở quỹ đạo hoạt động cuối cùng và chính thức đi vào khai thác.
Chòm vệ tinh Galileo bay quanh Trái Đất ở độ cao 23.222 km. Trước đây, phần lớn các vệ tinh Galileo nặng khoảng 730 kg được phóng bằng tên lửa Ariane 5 của châu Âu – đã ngừng hoạt động vào năm 2023 – hoặc tên lửa Soyuz do Nga chế tạo. Tuy nhiên, châu Âu đã chấm dứt việc sử dụng Soyuz sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine vào tháng 2/2022.
Sau sự kiện này, châu Âu từng phải nhờ đến tên lửa Falcon 9 của SpaceX để phóng các vệ tinh Galileo. Nay, với việc Ariane 6 đã đi vào hoạt động, lục địa này có thể tự triển khai các sứ mệnh mà không cần phụ thuộc vào các nhà cung cấp dịch vụ phóng bên ngoài.
Đây là lần phóng thứ năm của Ariane 6. Trong năm qua, tên lửa này đã hoàn thành bốn chuyến bay thành công, với lần phóng gần nhất diễn ra cách đây hơn một tháng.
Cũng liên quan đến việc phóng tên lửa, Nhật Bản vào phút chót đã hoãn vụ phóng vệ tinh định vị Michibiki 5 – được lên lịch diễn ra vào lúc 9:10 tối theo giờ miền Đông Mỹ ngày 16/12 (09:10 sáng ngày 17/12 theo giờ Việt Nam) – khi thời gian đếm ngược còn chưa đầy một phút. Thời điểm phóng mới hiện chưa được công bố.
Trước đó, Nhật Bản dự kiến sẽ phóng vệ tinh định vị mới này lên quỹ đạo bằng tên lửa H3 từ Trung tâm Vũ trụ Tanegashima. Vệ tinh Michibiki 5, nặng khoảng 4.800 kg, là một phần của Hệ thống Vệ tinh Quasi-Zenith (QZSS) – mạng lưới định vị do Nhật Bản tự phát triển, hoạt động trên quỹ đạo đồng bộ địa tĩnh.
“Hệ thống này tương thích với các vệ tinh GPS và có thể được sử dụng kết hợp một cách tích hợp,” các quan chức Nhật Bản cho biết trong phần mô tả dự án QZSS. “QZSS cũng có thể được sử dụng tại các khu vực châu Á – châu Đại Dương có kinh tuyến gần Nhật Bản, vì vậy phạm vi ứng dụng của hệ thống sẽ được mở rộng sang các quốc gia khác trong khu vực.”
Tính đến nay, đã có năm vệ tinh QZSS được đưa lên quỹ đạo, bắt đầu với vệ tinh thử nghiệm phóng vào tháng 9/2010. Vệ tinh này, mang tên Michibiki 1, sau đó đã được thay thế bằng Michibiki 1R, phóng vào tháng 10/2021.
Michibiki 5 sẽ nâng QZSS lên thành hệ thống gồm năm vệ tinh. Tuy nhiên, kế hoạch chưa dừng lại ở đó: nếu mọi việc diễn ra thuận lợi, chòm vệ tinh này cuối cùng sẽ gồm tổng cộng 11 vệ tinh.
Nếu được thực hiện, đây sẽ là vụ phóng thứ bảy của tên lửa H3 hai tầng – dòng tên lửa kế nhiệm H-2A, vốn đã ngừng hoạt động vào tháng 6 vừa qua sau 24 năm phục vụ.
H3 từng thất bại trong chuyến bay đầu tiên vào tháng 3/2023, khiến vệ tinh quan sát Trái Đất ALOS-3 bị mất. Tuy nhiên, tên lửa tầm trung này sau đó đã nhanh chóng lấy lại phong độ với năm sứ mệnh thành công liên tiếp, trong đó có một vụ phóng vào tháng 2/2025 đưa thêm một vệ tinh Michibiki khác lên quỹ đạo.
Tên lửa Ariane 6 của Arianespace phóng hai vệ tinh định vị Galileo từ Kourou, Guiana thuộc Pháp, ngày 17/12/2025. Ảnh: Arianespace
