Một thẩm phán liên bang hôm thứ Năm đã phê duyệt thỏa thuận trị giá 1,5 tỷ USD giữa công ty trí tuệ nhân tạo Anthropic và các tác giả, những người cáo buộc rằng gần nửa triệu cuốn sách đã bị Anthropic sao chép trái phép để huấn luyện chatbot.
Thẩm phán William Alsup của Tòa án Quận Liên bang Mỹ đã đưa ra sự chấp thuận sơ bộ tại tòa án liên bang San Francisco sau khi hai bên cùng làm việc để giải quyết những khúc mắc mà thẩm phán nêu ra về thỏa thuận, theo đó Anthropic sẽ chi trả cho các tác giả và nhà xuất bản khoảng 3.000 USD cho mỗi cuốn sách nằm trong phạm vi thỏa thuận. Thỏa thuận này không áp dụng cho các tác phẩm trong tương lai.
“Đây là một thỏa thuận công bằng,” ông Alsup nói, dù ông bổ sung rằng việc phân bổ số tiền cho tất cả các bên sẽ “phức tạp.” Có khoảng 465.000 cuốn sách nằm trong danh sách bị Anthropic sao chép lậu, theo luật sư Justin Nelson, người đại diện cho các tác giả.
Hiệp hội các Nhà xuất bản Mỹ (Association of American Publishers) gọi thỏa thuận này là “một bước tiến lớn đúng hướng trong việc buộc các nhà phát triển AI phải chịu trách nhiệm cho hành vi vi phạm liều lĩnh và trắng trợn.”
“Anthropic không phải là trường hợp đặc biệt trong vấn đề vi phạm. Tất cả các nhà phát triển AI lớn khác đều đã huấn luyện mô hình của họ trên cơ sở tác phẩm của tác giả và nhà xuất bản, và nhiều bên đã lấy nguồn từ những trang web vi phạm khét tiếng nhất thế giới,” bà Maria A. Pallante, Chủ tịch kiêm CEO của hiệp hội, nói.
Anthropic, có trụ sở tại San Francisco, cho biết họ hài lòng với sự phê duyệt sơ bộ này.
“Quyết định này sẽ cho phép chúng tôi tập trung vào việc phát triển các hệ thống AI an toàn, giúp con người và tổ chức mở rộng khả năng, thúc đẩy khám phá khoa học và giải quyết các vấn đề phức tạp. Như chúng tôi đã kiên trì khẳng định, phán quyết mang tính bước ngoặt hồi tháng 6 của tòa rằng việc huấn luyện AI là hình thức sử dụng hợp lý mang tính biến đổi vẫn giữ nguyên hiệu lực. Thỏa thuận này chỉ đơn giản là giải quyết các khiếu nại hẹp liên quan đến cách một số tài liệu được thu thập,” bà Aparna Sridhar, Phó tổng cố vấn tại Anthropic, cho biết.
Hội Nhà văn Mỹ (Authors Guild) cho rằng thỏa thuận này “đánh dấu một cột mốc trong cuộc chiến của các tác giả chống lại việc các công ty AI đánh cắp tác phẩm của họ. Nó gửi đi tín hiệu rõ ràng rằng việc xâm phạm quyền tác giả phải trả giá đắt và chắc chắn sẽ thúc đẩy các công ty AI phải mua bản quyền hợp pháp các cuốn sách mà họ muốn sử dụng.”
Một văn bản pháp lý được đệ trình hôm thứ Hai nhằm thuyết phục thẩm phán rằng các bên đã thiết lập một hệ thống thông báo đầy đủ đến tất cả tác giả và nhà xuất bản thuộc phạm vi thỏa thuận, đảm bảo họ sẽ nhận được phần của mình nếu muốn tham gia hoặc có thể chọn rút lui để bảo vệ quyền lợi pháp lý trong tương lai.
Các bên cũng cố gắng đảm bảo với ông rằng nhóm tác giả và nhà xuất bản đứng sau thỏa thuận này không thực hiện bất kỳ “thỏa thuận hậu trường” nào gây bất lợi cho các tác giả ít tên tuổi hơn.
Mối lo ngại chính của Alsup tập trung vào cách quy trình yêu cầu bồi thường sẽ được xử lý để đảm bảo mọi người đủ điều kiện đều biết đến, tránh việc các tác giả bị “thiệt thòi.” Ông đã đặt hạn chót ngày 22/9 cho việc nộp đơn yêu cầu để ông xem xét trước phiên điều trần hôm thứ Năm.
Trước đó, thẩm phán cũng từng lo ngại về việc hai nhóm lớn liên quan đến vụ kiện — Hội Nhà văn Mỹ và Hiệp hội các Nhà xuất bản Mỹ — có thể làm việc “hậu trường” theo cách khiến một số tác giả bị ép chấp nhận thỏa thuận mà không hiểu rõ hết.
Luật sư của các tác giả cho biết trong văn bản hôm thứ Hai rằng họ tin thỏa thuận sẽ đạt tỷ lệ yêu cầu bồi thường cao, tôn trọng các hợp đồng hiện có và “phù hợp với thủ tục tố tụng đúng luật” cũng như hướng dẫn của tòa.
Vào tháng 6, Alsup đã đưa ra một phán quyết “nửa vời”, khi cho rằng việc huấn luyện chatbot AI trên sách có bản quyền không phải là hành vi phạm pháp, nhưng Anthropic đã thu thập hàng triệu cuốn sách từ các trang web lậu để cải thiện chatbot Claude là hành vi sai trái.
Andrea Bartz, tiểu thuyết gia chuyên viết truyện ly kỳ bán chạy, người đã kiện Anthropic cùng hai tác giả khác vào năm ngoái, cho biết trong một bản tuyên thệ trước phiên điều trần rằng bà hoàn toàn ủng hộ thỏa thuận này và sẽ nỗ lực giải thích ý nghĩa của nó cho các nhà văn khác.
“Các tác giả và nhà xuất bản đang cùng nhau gửi thông điệp đến các công ty AI: Các bạn không đứng trên luật pháp, và tài sản trí tuệ của chúng tôi không phải để các bạn mặc nhiên lấy đi,” bà viết.
Nữ tiểu thuyết gia Andrea Bartz, người tham gia vụ kiện, trong ảnh chụp tại nhà riêng ở Brooklyn, New York. Ảnh: AP
