Bốn phi hành gia thuộc sứ mệnh Artemis 2 của NASA, dự kiến có thể phóng lên Mặt Trăng sớm nhất vào ngày 5/2/2026, hiện đang trong quá trình huấn luyện khẩn trương cho chuyến bay có người lái lên Mặt Trăng đầu tiên sau hơn 50 năm. Họ sẽ cất cánh trên đỉnh tên lửa khổng lồ Space Launch System (SLS) của NASA, bên trong tàu vũ trụ Orion, được công bố tên chính thức hôm thứ Tư (24/9) là “Integrity”.
“Chúng tôi sẽ bay khi phương tiện này sẵn sàng, khi đội ngũ này sẵn sàng, và chúng tôi sẽ thực hiện nhiệm vụ bằng tất cả khả năng của mình,” Chỉ huy Artemis 2 Reid Wiseman nói với phóng viên tại Trung tâm Vũ trụ Johnson (JSC) của NASA trong buổi họp báo hôm thứ Tư.
“Chúng tôi có thể đến Mặt Trăng — đó là nơi chúng tôi muốn đến — nhưng đây là một sứ mệnh thử nghiệm, và chúng tôi đã sẵn sàng cho mọi kịch bản khi bay trên hệ thống SLS tuyệt vời này, trong con tàu Orion, cách Trái Đất 400.000 km,” ông nói thêm. “Đây sẽ là điều tuyệt vời.”
Cùng tham gia với Wiseman trong Artemis 2 — một chuyến đi 10 ngày vòng quanh Mặt Trăng và trở lại Trái Đất — là phi công Victor Glover và chuyên gia Christina Koch (đều thuộc NASA), cùng phi hành gia Jeremy Hansen của Cơ quan Vũ trụ Canada, cũng là chuyên gia nhiệm vụ. Sứ mệnh này, được chuẩn bị suốt nhiều thập kỷ kể từ khi NASA công bố kế hoạch đưa con người trở lại Mặt Trăng năm 2004, sẽ mở đường cho Artemis 3 — chuyến đổ bộ Mặt Trăng đầu tiên của chương trình Artemis.
Artemis 2 sẽ đánh dấu nhiều cột mốc: Chuyến bay có người lên Mặt Trăng đầu tiên kể từ chương trình Apollo huyền thoại; Người phụ nữ đầu tiên và người da màu đầu tiên đặt chân vào không gian Mặt Trăng; Chuyến bay có người lái đầu tiên của chương trình Artemis, vốn hướng tới việc không chỉ đưa con người đổ bộ mà còn duy trì hoạt động thám hiểm có người ở tại vùng cực nam Mặt Trăng, chuẩn bị cho hành trình đến Sao Hỏa.
Chuyến bay cũng sẽ trở thành hành trình xa nhất của con người vào không gian xa, có thể bay xa hơn Mặt Trăng tới 14.500 km — vượt qua kỷ lục của Apollo 13 năm 1970 trong chuyến bay suýt thành thảm họa.
Glover cho biết ông cố gắng không suy nghĩ nhiều “về những điều to tát đó.”
“Đó chỉ là sự phân tâm,” ông nói hôm thứ Tư. “Nếu chúng tôi muốn xứng đáng với tiêu chuẩn mà công chúng Mỹ, Canada và nhân loại nói chung kỳ vọng, chúng tôi phải tập trung và biết điều đúng tiếp theo cần làm. Vì thế tôi thường cố gạt bỏ những ý nghĩ đó ra khỏi đầu để tập trung vào nhiệm vụ.”
Koch cũng bày tỏ quan điểm tương tự, nhắc lại cuộc trò chuyện gần đây với Fred Haise, phi công mô-đun Mặt Trăng của Apollo 13.
“Tôi gặp Fred Haise trong một sự kiện ở JSC. Ông ấy chào tôi rồi nói: ‘Tôi nghe nói cô sắp phá kỷ lục của chúng tôi.’ Điều đó khiến tôi nhận ra có lẽ ông ấy còn để tâm hơn cả chúng tôi,” Koch nói. “Đôi khi khi nhắc đến những kỷ lục, chúng ta có thể vô tình bỏ qua câu chuyện thực sự của nhiệm vụ.”
Câu chuyện thực sự đó, cô nói thêm, chính là nỗ lực quay trở lại Mặt Trăng, quan sát bề mặt và thực hiện các nghiên cứu khoa học thế kỷ 21 về cách cơ thể con người thích nghi với du hành không gian xa, nhằm chuẩn bị cho những chuyến đi tới Sao Hỏa. “Đó là về tinh thần đồng đội, công việc phía sau và sự tận tâm để vượt qua những thử thách lớn lao,” Koch nói.
Với một số thành viên Artemis 2, chuyến đi tới Mặt Trăng có thể xem là ngắn ngủi. Năm 2019, Koch phá kỷ lục chuyến bay dài nhất của một phụ nữ, với 328 ngày trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Glover từng có 168 ngày trên ISS, còn Wiseman, cựu trưởng phi hành gia NASA, đã ở trên trạm 165 ngày. Nhưng với Hansen, chuyến Artemis 2 sẽ là lần đầu tiên bay vào không gian.
“Đây thực sự là một đặc ân,” Hansen nói. “Đối với chúng tôi, Artemis 2 không chỉ là trở lại Mặt Trăng, mà còn là hành trình theo đuổi sự trổi vượt.”
NASA kỳ vọng phóng Artemis 2 trong khoảng thời gian từ đầu tháng 2 đến ngày 26/4, sau nhiều lần trì hoãn kể từ khi Artemis 1 thành công đưa tàu không người lái vào quỹ đạo Mặt Trăng tháng 11/2022. Nguyên nhân chậm trễ một phần đến từ lo ngại về tấm chắn nhiệt của Orion trong lần tái nhập khí quyển Trái Đất.
Quyền Giám đốc NASA Sean Duffy nhiều lần khẳng định chương trình Artemis có vai trò then chốt trong việc duy trì năng lực cạnh tranh quốc tế của Mỹ, đặc biệt trước Trung Quốc. Ông nói Mỹ đang ở trong một cuộc chạy đua vũ trụ mới để đưa phi hành gia lên Mặt Trăng.
“Tôi sẽ không để Trung Quốc vượt NASA, hay vượt nước Mỹ, để quay lại Mặt Trăng trước,” Duffy tuyên bố khi giới thiệu lớp phi hành gia mới của NASA hôm thứ Hai (22/9). “Chúng tôi yêu thích cạnh tranh, và chúng tôi sẽ thắng trong cuộc đua vũ trụ lần hai.”
Hansen cho biết ông hiểu cảm nhận về một “cuộc đua” nhưng nhấn mạnh sự hợp tác quốc tế trong Artemis 2 là một lợi thế.
“Chúng tôi chỉ đơn giản theo đuổi sự trổi vượt,” ông nói. “Đó mới là cách chiến thắng trong cuộc đua vũ trụ, cũng là cách thúc đẩy các quốc gia tiến lên. Quan trọng hơn, đó là cách tạo ra môi trường khuyến khích hợp tác.”
Glover lại tập trung vào một loại “cuộc đua” khác.
“Cuộc đua mà tôi nghĩ nhiều nhất là cuộc chạy tiếp sức mà chúng ta đang tham gia,” ông nói. “Chúng ta cùng nhau tiến bước, và thành công của sứ mệnh dựa trên sự bàn giao, bắt đầu từ Artemis 3 — chuyến đi sẽ đưa Mỹ và các đối tác trở lại bề mặt Mặt Trăng.”
Các phi hành gia Artemis 2 (từ trái sang phải: Victor Glover, Reid Wiseman, Christina Koch và Jeremy Hansen) tại sự kiện ở Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA ngày 24/9/2025. Ảnh: Space.com
