Ba tập đoàn lớn của châu Âu — Airbus, Leonardo và Thales — vẫn đang trong quá trình đàm phán để sáp nhập mảng kinh doanh không gian vũ trụ, dù đã bỏ lỡ hạn chót đưa ra quyết định “tiếp tục hay dừng lại” vào cuối tháng Bảy như kế hoạch ban đầu.
Tại Triển lãm Hàng không Paris hồi tháng Sáu, ông Roberto Cingolani, Giám đốc điều hành của Leonardo, từng kỳ vọng có thể đưa ra quyết định cuối cùng về việc hợp nhất với Airbus Defence and Space và Thales Alenia Space vào cuối tháng Bảy. Ông nhấn mạnh rằng quyết định này sẽ dựa trên khả năng tạo ra giá trị từ việc sáp nhập, cũng như cân nhắc các yếu tố tài chính và quy định chống độc quyền.
Tuy nhiên, trong cuộc họp công bố kết quả kinh doanh ngày 30/7, ông Cingolani cho biết các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp tục mà chưa có thời hạn cụ thể. “Chúng tôi vẫn đang thẩm định cùng các đối tác tại Airbus và Thales, và vẫn rất nỗ lực để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một ‘gã khổng lồ’ trong lĩnh vực không gian châu Âu,” ông nói.
Giám đốc điều hành Airbus, ông Guillaume Faury, cũng cho rằng đây là một cơ hội lớn để xây dựng một thực thể thống nhất và cạnh tranh trong ngành không gian châu Âu. Ông nhấn mạnh rằng mô hình công ty mới sẽ giống như MBDA — nhà sản xuất tên lửa được hình thành từ một liên doanh thành công giữa ba công ty châu Âu hơn 25 năm trước.
“Chúng tôi có kinh nghiệm điều hành các liên doanh kiểu này và đã đạt được sự đồng thuận về phần lớn các nguyên tắc quản trị với các đối tác,” ông Faury cho biết. “Đây sẽ là một công ty với ba cổ đông chính: Thales, Leonardo và Airbus.”
Trong khi đó, Thales giữ quan điểm thận trọng hơn. “Không có gì mới để công bố. Các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra,” ông Patrice Caine, Giám đốc điều hành Thales, phát biểu trong cuộc họp ngày 23/7. “Chúng tôi sẽ thông tin khi có kết quả rõ ràng.”
Cả Airbus và Thales đều đang trong quá trình tái cấu trúc mảng không gian nhằm khôi phục khả năng cạnh tranh. Airbus đã ghi nhận khoản lỗ 1,3 tỷ euro trong năm 2024 và thêm 300 triệu euro hồi tháng Hai. Tuy nhiên, ông Faury cho biết các thay đổi về quản lý được triển khai từ tháng 10 năm ngoái đang bắt đầu mang lại kết quả tích cực.
Thales Alenia Space — liên doanh giữa Thales (nắm 2/3 cổ phần) và Leonardo (1/3) — cũng đang điều chỉnh chiến lược để củng cố mảng vệ tinh thương mại. Ông Caine cho biết một số hợp đồng lớn đã được ký kết, cho thấy tiến trình cải tổ đang đi đúng hướng.
Tuy nhiên, Thales cũng đang đối mặt với nguy cơ cắt giảm ngân sách từ phía NASA, ảnh hưởng đến các dự án hợp tác quốc tế như tàu thăm dò ExoMars hay trạm Mặt Trăng Gateway. May mắn là khoản tài trợ cho Gateway đã được khôi phục sau khi dự luật ngân sách điều chỉnh được thông qua tại Mỹ vào tháng trước.
Ông Cingolani cũng làm rõ rằng thương vụ hợp nhất chỉ liên quan đến lĩnh vực vệ tinh, không bao gồm tên lửa đẩy — lĩnh vực mà Mỹ vẫn đang dẫn đầu cả về công nghệ lẫn tần suất phóng.
Một khác biệt lớn khác giữa châu Âu và Mỹ, theo ông, là nguồn vốn đầu tư. Trong khi 85% ngân sách không gian tại châu Âu đến từ chính phủ, thì ở Mỹ phần lớn được dẫn dắt bởi đầu tư tư nhân.
“Khi một quốc gia châu Âu bỏ ra 1 euro, họ muốn nó quay lại nền kinh tế của chính họ,” ông nói. “Chừng nào lĩnh vực không gian vẫn phụ thuộc vào ngân sách công, sẽ rất khó để hệ sinh thái không gian châu Âu cạnh tranh với Mỹ.”
Roberto Cingolani, Giám đốc điều hành của Leonardo, phát biểu tại họp báo trong khuôn khổ Triển lãm Hàng không Paris ngày 17/6. Ảnh: SpaceNews
