Mỹ và Ấn Độ vừa phóng lên không gian một hệ thống radar cực kỳ mạnh mẽ mang tên NISAR, có khả năng giám sát “những thay đổi nhỏ tới một centimet trong mọi điều kiện thời tiết, cả ban ngày lẫn ban đêm.”
Vệ tinh NISAR – một sứ mệnh hợp tác giữa NASA và Tổ chức Nghiên cứu Không gian Ấn Độ (ISRO) – đã được phóng vào hôm 30/7 từ Trung tâm Vũ trụ Satish Dhawan ở miền đông nam Ấn Độ, mở ra một kỷ nguyên mới trong quan sát Trái đất bằng công nghệ radar.
NISAR là “hệ thống radar tinh vi nhất mà chúng tôi từng chế tạo,” bà Karen St. Germain, Giám đốc Ban Khoa học Trái đất của NASA, cho biết trong buổi họp báo trước khi phóng vào ngày 28/7. “Khoa học từ NISAR sẽ mở rộng hiểu biết của chúng ta về hệ thống Trái đất, nhờ công nghệ tiên tiến có thể nghiên cứu các biến đổi trên đất liền và băng – những thay đổi nhỏ chỉ một centimet, trong mọi điều kiện thời tiết, cả trong bóng tối và ánh sáng.”
NISAR (viết tắt của NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) đã rời bệ phóng lúc 8:10 sáng giờ miền Đông (EDT), tức 19:10 giờ Việt Nam, trên đỉnh tên lửa GSLV Mk II – một trong những tên lửa mạnh nhất của Ấn Độ.
Tên lửa ba tầng cao 52 mét đã hoàn thành nhiệm vụ, đưa NISAR vào quỹ đạo cao 745 km sau khoảng 18,5 phút, đúng như kế hoạch.
“Tôi vô cùng vui mừng thông báo rằng phương tiện GSLV Mk II đã phóng thành công và chính xác vệ tinh radar khẩu độ tổng hợp của NASA và ISRO – vệ tinh NISAR – với trọng lượng 2.300 kg vào đúng quỹ đạo,” Chủ tịch ISRO, ông V. Narayanan phát biểu với các kỹ sư điều hành và khách mời sau khi xác nhận vệ tinh đã tách khỏi tên lửa.
“Tôi xin chúc mừng tất cả các đội ngũ từ ISRO và NASA JPL vì thành công xuất sắc này.”
Bà Casey Swails, Phó Giám đốc phụ trách chương trình của NASA, phát biểu: “Đây là một hành trình tuyệt vời suốt một thập kỷ, kết tinh trong khoảnh khắc này – từ hợp tác kỹ thuật, sự thấu hiểu văn hóa, quá trình làm quen và xây dựng đội ngũ xuyên lục địa, vượt qua các múi giờ.”
“Sứ mệnh khoa học Trái đất này là độc nhất vô nhị, và thật sự cho thấy thế giới thấy được điều mà hai quốc gia chúng ta có thể làm được. Nhưng hơn thế nữa, đây là bước mở đầu cho mối quan hệ hợp tác bền vững giữa hai nước,” bà nói.
Các thành viên nhóm sứ mệnh sẽ dành khoảng 90 ngày tới để kiểm tra NISAR và các hệ thống của nó nhằm đảm bảo mọi thứ hoạt động tốt. Sau đó, vệ tinh sẽ bắt đầu nhiệm vụ quan sát Trái đất đầy tham vọng.
NISAR sẽ theo dõi bề mặt Trái đất bằng radar khẩu độ tổng hợp (SAR), có khả năng xuyên qua mây và hoạt động trong mọi điều kiện ánh sáng. Vệ tinh được trang bị hai thiết bị SAR – một do NASA chế tạo, một do ISRO phát triển. Tín hiệu radar từ cả hai thiết bị này sẽ được truyền xuống Trái đất qua ăng-ten phản xạ do NASA chế tạo có đường kính 12 mét, được phóng ở dạng gấp gọn. Ăng-ten phủ lưới mạ vàng này cũng sẽ thu nhận sóng radar phản xạ lại từ mặt đất, mang theo nhiều thông tin về bề mặt Trái đất.
“Với NISAR, chúng ta sẽ phát hiện các dấu hiệu sớm của thảm họa thiên nhiên như động đất, lở đất và núi lửa,” bà St. Germain, Giám đốc Ban Khoa học Trái đất của NASA, cho biết trong buổi họp báo ngày thứ Hai.
“Chúng ta sẽ thấy hiện tượng đất lún và trồi, chuyển động, biến dạng và sự tan chảy của các sông băng trên núi và các tảng băng lớn bao phủ Greenland và Nam Cực – và tất nhiên, chúng ta cũng sẽ thấy cháy rừng,” bà nói. “Chúng ta cũng sẽ phát hiện các thay đổi do con người gây ra trên đất liền như sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi, sử dụng nước cho sinh hoạt và tưới tiêu, phát triển hạ tầng, nhà ở, các tòa nhà thương mại, đường sắt, đường cao tốc và cầu cống.”
Quỹ đạo của NISAR đi qua cả hai cực nên vệ tinh sẽ quan sát rõ các tảng băng lớn của Trái đất. NISAR sẽ quét gần như toàn bộ vùng có đất và băng trên hành tinh mỗi 6 ngày một lần, và sẽ thực hiện nhiệm vụ này trong ít nhất 5 năm.
Tổng chi phí cho sứ mệnh NISAR vào khoảng 1,5 tỷ USD, theo tờ India Today. NASA tài trợ khoảng 80% trong số đó.
Thỏa thuận hợp tác NISAR chính thức được ký kết vào ngày 30/9/2014, bởi Giám đốc NASA khi đó là ông Charles Bolden và Chủ tịch ISRO khi đó là ông K. Radhakrishnan.
Tên lửa ISRO GSLV Mk II phóng vệ tinh NISAR ngày 30/7/2025. Ảnh: NASA
