Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất ngắn hạn vào thứ Tư tuần này, đánh dấu lần thứ năm liên tiếp không thay đổi, và động thái này nhiều khả năng sẽ gây thêm sự chia rẽ sâu sắc giữa cách Chủ tịch Jerome Powell và người chỉ trích gay gắt nhất của ông – Tổng thống Donald Trump – nhìn nhận về nền kinh tế.
Bản thân Fed cũng ngày càng chia rẽ về các bước đi tiếp theo, và nhiều nhà kinh tế dự đoán rằng hai thành viên trong hội đồng quản trị Fed – đều được Trump bổ nhiệm – có thể sẽ bỏ phiếu bất đồng trong cuộc họp thứ Tư, ủng hộ việc cắt giảm lãi suất. Nếu điều đó xảy ra, đây sẽ là lần đầu tiên kể từ năm 1993 có hai thành viên hội đồng bỏ phiếu chống lại chủ tịch.
Tuy vậy, sự khác biệt giữa quan điểm của Ủy ban thiết lập lãi suất của Fed, do ông Powell đứng đầu, và Nhà Trắng hiện lớn bất thường. Trong nhiều lĩnh vực, quan điểm của Trump đối lập gay gắt với lãnh đạo Fed, mở ra khả năng xảy ra xung đột kéo dài trong nhiều năm tới, ngay cả sau khi nhiệm kỳ chủ tịch của Powell kết thúc vào tháng 5 năm 2026.
Ví dụ, Trump cho rằng vì kinh tế Mỹ đang phát triển tốt, Fed nên giảm lãi suất – giống như nước Mỹ là một công ty blue-chip nên được vay với lãi suất thấp hơn một start-up đầy rủi ro.
Nhưng các quan chức Fed – cũng như hầu hết các nhà kinh tế – lại nhìn nhận ngược lại: một nền kinh tế mạnh đồng nghĩa với việc lãi suất nên duy trì ở mức tương đối cao để tránh quá nóng và bùng phát lạm phát.
“Tôi cho rằng lãi suất của chúng ta cao vì nền kinh tế đang hoạt động khá tốt, chứ không phải bất chấp điều đó,” ông Gennadiy Goldberg, trưởng bộ phận chiến lược lãi suất Mỹ tại TD Securities, nói.
Trump cho rằng Fed nói chung và Powell nói riêng đang khiến người nộp thuế Mỹ tiêu tốn hàng trăm tỷ đô la vì lãi suất vay cao. Tuy nhiên, các quan chức Fed không xem việc giảm lãi suất chính phủ phải trả cho trái phiếu kho bạc là trách nhiệm của họ.
Phần lớn các nhà kinh tế lo ngại rằng nếu Fed làm vậy, họ sẽ thất bại trong một trong những nhiệm vụ chính được Quốc hội giao phó: kiểm soát lạm phát.
“Sử dụng chính sách tiền tệ để giảm áp lực cho chính sách tài khóa là con đường dẫn đến lạm phát cao hơn và những vấn đề lớn hơn sau này,” ông William English, nhà kinh tế tại Trường Quản lý Yale và cựu quan chức cấp cao của Fed, nhận định.
Theo các nhà kinh tế, nếu thị trường tài chính nhận thấy Fed đang tập trung vào việc giữ chi phí vay thấp để giúp chính phủ – thay vì tập trung vào các mục tiêu được Quốc hội giao là ổn định giá cả và tối đa hóa việc làm – các nhà đầu tư ở Phố Wall sẽ lo ngại lạm phát trong tương lai và sẽ yêu cầu lãi suất cao hơn để nắm giữ trái phiếu kho bạc, đẩy chi phí vay tăng thêm trên toàn nền kinh tế.
Về phần mình, Trump cho rằng hiện tại “không có lạm phát” nên Fed nên hạ lãi suất ngắn hạn, hiện khoảng 4,3%, mức đã được nâng lên trong năm 2022 và 2023 để chống lại tình trạng giá cả leo thang. Mức lãi suất này thường – nhưng không phải luôn luôn – ảnh hưởng đến chi phí vay dài hạn như thế chấp, mua xe và thẻ tín dụng.
Lạm phát đã giảm mạnh, và kết quả là các quan chức Fed đã phát tín hiệu rằng họ có thể cắt giảm lãi suất tổng cộng nửa điểm phần trăm trong năm nay. Tuy nhiên, lạm phát đã nhích lên trong hai tháng qua, và nhiều quan chức, bao gồm cả Powell, vẫn muốn đảm bảo rằng các mức thuế quan mới sẽ không khiến giá cả tăng vọt trước khi hành động.
Chính phủ cho biết đầu tháng này, lạm phát tháng 6 đã tăng lên 2,7% từ mức 2,4% của tháng 5, vượt mục tiêu 2% của Fed. Giá cả lõi – không bao gồm các mặt hàng thực phẩm và năng lượng biến động mạnh – tăng lên 2,9% từ mức 2,8%.
Tuần trước, Trump và một số quan chức Nhà Trắng đã gia tăng chỉ trích Powell về chính sách lãi suất. Họ cũng phê phán chi phí đội lên quá lớn của việc cải tạo hai toà nhà của Fed, làm dấy lên nghi vấn liệu Trump có đang tìm cách sa thải Powell với lý do này hay không.
Trump và Powell đã có một màn đối đầu công khai bất thường về chi phí dự án trong chuyến thăm của Trump tới công trình hôm thứ Năm tuần trước. Tuy nhiên, trong buổi họp báo hôm thứ Hai tại London cùng Thủ tướng Anh Keir Starmer, Trump tỏ ra kiềm chế hơn khi nói về Fed.
“Tôi sẽ không nói điều gì tồi tệ,” Trump nói. “Chúng ta vẫn đang làm rất tốt, ngay cả khi chưa cắt giảm lãi suất.”
Nhưng ông cũng thêm: “Một người thông minh thì đã cắt rồi.”
Một số nhà kinh tế dự đoán Fed sẽ hạ lãi suất chủ chốt 0,25 điểm phần trăm vào tháng 9, thay vì tháng 7, và cho rằng việc trì hoãn hai tháng này sẽ không tạo khác biệt lớn với nền kinh tế.
Tuy nhiên, ngoài thời điểm cắt giảm đầu tiên, khoảng cách giữa điều Trump muốn và điều Fed sẵn sàng làm vẫn là rất lớn: Các quan chức Fed hồi tháng 6 dự đoán chỉ có hai đợt cắt giảm trong năm nay và một đợt vào năm 2026. Họ dự báo lãi suất chủ chốt sẽ ở mức 3,6% vào cuối năm sau. Trong khi đó, Trump đang thúc ép giảm xuống chỉ còn 1%.
“Điều đó sẽ không xảy ra nếu thành phần ủy ban vẫn giữ như hiện nay,” ông English nói.
Các nhà đầu tư ở Phố Wall cũng chỉ kỳ vọng rất ít lần cắt giảm: hai lần trong năm nay và hai lần vào năm 2026.
Theo các dự báo của Fed, chỉ có hai quan chức vào tháng 6 ủng hộ ba lần cắt giảm trong năm nay – nhiều khả năng là hai người được Trump bổ nhiệm trong nhiệm kỳ đầu: Thống đốc Christopher Waller và Michelle Bowman.
Waller đã có bài phát biểu đầu tháng này ủng hộ cắt giảm lãi suất trong tháng 7, nhưng vì lý do rất khác với Trump: Ông lo rằng nền kinh tế đang chững lại.
“Nền kinh tế vẫn đang tăng trưởng, nhưng động lực đã giảm đáng kể, và nguy cơ tỷ lệ thất nghiệp tăng lên cũng cao hơn,” Waller nói.
Waller cũng nhấn mạnh rằng các mức thuế quan chỉ gây ra cú sốc giá một lần chứ không dẫn tới lạm phát kéo dài.
Dù vậy, hầu hết quan chức Fed vẫn đánh giá thị trường lao động còn khá khỏe mạnh – với tỷ lệ thất nghiệp chỉ ở mức thấp 4,1% – và nhờ vậy, họ có thể kiên nhẫn để đánh giá kỹ lưỡng trước khi ra quyết định.
“Điều kiện kinh tế tổng thể vẫn khá vững chắc cho phép Fed có thời gian để đánh giá cẩn trọng các dữ liệu sắp tới,” bà Susan Collins, Chủ tịch Fed chi nhánh Boston, nói. “Do đó, theo tôi, cách tiếp cận ‘kiên nhẫn một cách chủ động’ vẫn là phù hợp tại thời điểm này.”
Tổng thống Trump công khai phê bình Chủ tịch Fed Powell về việc công trình cải tạo trụ sở Fed bị đội giá. Ảnh: AP
