Trung Quốc đã phóng một vệ tinh theo dõi và tiếp vận dữ liệu Tianlian mới vào thứ Tư, bổ sung vào hạ tầng quỹ đạo của nước này tại vành đai địa tĩnh.
Tên lửa Trường Chinh 3B cất cánh lúc 11:55 sáng theo giờ miền Đông (11:55 tối cùng ngày giờ Việt Nam) ngày 26-3 từ Trung tâm Phóng Vệ tinh Xichang, tây nam Trung Quốc. Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC) thông báo vụ phóng đã thành công khoảng một giờ sau đó, đồng thời tiết lộ rằng tải trọng là vệ tinh Tianlian-2 (04) phục vụ theo dõi và tiếp vận dữ liệu.
Dù vụ phóng được dự đoán trước qua các thông báo hạn chế không phận, thông tin về tải trọng chỉ được xác nhận qua tuyên bố sau phóng của CASC. Hiện tại, vệ tinh đã vào quỹ đạo chuyển tiếp địa tĩnh (GTO) và sẽ điều chỉnh vị trí để hoạt động trong vành đai địa tĩnh ở độ cao khoảng 35.786 km so với xích đạo.
Vệ tinh tiếp vận thế hệ mới
Tianlian-2 (04) là một phần của hệ thống vệ tinh tiếp vận dữ liệu thế hệ thứ hai của Trung Quốc trong quỹ đạo địa tĩnh (GEO). Vệ tinh này được thiết kế để cung cấp dịch vụ tiếp vận dữ liệu, đo xa, theo dõi và điều khiển (TT&C) cho các tàu vũ trụ có người lái như trạm không gian Thiên Cung và tàu Tianwen, cũng như hỗ trợ các vệ tinh quỹ đạo thấp và trung bình, cùng các vụ phóng.
Hệ thống Tianlian có chức năng tương tự Hệ thống Vệ tinh Theo dõi và Tiếp vận Dữ liệu của Mỹ. Với việc bố trí các vệ tinh tại nhiều vị trí khác nhau trong quỹ đạo địa tĩnh, Tianlian có thể đảm bảo vùng phủ sóng gần như liên tục. Gần đây, hệ thống này đã hỗ trợ hoạt động đi bộ ngoài không gian kéo dài bảy giờ bên ngoài trạm Thiên Cung.
So với Tianlian-2 (03) được phóng vào tháng 7-2022, Tianlian-2 (04) có một số cải tiến kỹ thuật đáng kể, bao gồm tăng dung lượng truyền tải và cải thiện tốc độ phản hồi. Những nâng cấp này nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước ngày càng tăng về dữ liệu và TT&C, đồng thời nâng cao tính tự chủ và bảo mật cho hệ thống tiếp vận thế hệ thứ hai của Trung Quốc.
Trung Quốc đã phóng vệ tinh Tianlian đầu tiên, Tianlian-1 (01), vào năm 2008. Các vệ tinh Tianlian-1 (02) và (03) hiện đã được đưa vào “quỹ đạo nghĩa địa” phía trên vành đai địa tĩnh, theo dữ liệu theo dõi từ Lực lượng Không gian Mỹ. Tuy nhiên, Tianlian-1 (04) và (05) cùng với thế hệ Tianlian-2 (01), (02), và (03) vẫn đang hoạt động trong quỹ đạo địa tĩnh.
Như các vệ tinh trước, Tianlian-2 (04) được phát triển bởi Học viện Công nghệ Không gian Trung Quốc (CAST), một đơn vị trực thuộc CASC chuyên chế tạo tàu vũ trụ. Tên lửa Trường Chinh 3B, do Viện Thiết kế và Sản xuất Tên lửa Trung Quốc (CALT) cung cấp, sử dụng nhiên liệu hypergolic (tự cháy khi tiếp xúc chất oxy hóa) và được coi là trụ cột của các vụ phóng quỹ đạo địa tĩnh của Trung Quốc.
Vụ phóng hôm thứ Tư là vụ phóng quỹ đạo thứ 15 của Trung Quốc trong năm 2025. Trước đó, công ty tư nhân Galactic Energy đã thực hiện hai vụ phóng tên lửa Ceres-1 sử dụng nhiên liệu rắn từ Trung tâm Phóng Vệ tinh Jiuquan, gồm vụ phóng đưa tám vệ tinh vào quỹ đạo, trong đó có sáu vệ tinh khí tượng thương mại, vào ngày 17-3, và một vụ phóng khác đưa sáu vệ tinh khí tượng thương mại lên phục vụ chòm sao Yunyao-1 vào ngày 21-3.
Galactic Energy cũng đang chuẩn bị ra mắt Ceres-2, một tên lửa rắn lớn hơn, và Pallas-1, một tên lửa sử dụng nhiên liệu lỏng oxy-kerozen, trong năm nay.
CASC vẫn chưa công bố kế hoạch phóng cụ thể cho năm 2025. Tuy nhiên, với năng lực mở rộng tại các cảng vũ trụ, các dự án chòm sao vệ tinh quy mô lớn, cùng với các tên lửa thế hệ mới, Trung Quốc có thể hướng tới 100 vụ phóng hoặc hơn trong năm nay, vượt kỷ lục 68 vụ phóng của năm trước.
Các nhiệm vụ quan trọng dự kiến gồm Thần Châu-20 và Thần Châu-21 – hai sứ mệnh không gian có người lái đến trạm Thiên Cung; và Tianwen-2, sứ mệnh thu thập mẫu từ tiểu hành tinh gần Trái Đất, dự kiến phóng bằng tên lửa Trường Chinh 3B vào khoảng tháng 5.
Tên lửa Trường Chinh 3B cất cánh từ Trung tâm Phóng Vệ tinh Xichang vào ban đêm, đưa vệ tinh tiếp vận Tianlian-2 (04) vào quỹ đạo, ngày 26-3-2025. Ảnh: Ourspace
