Giới chức Hàn Quốc đang nỗ lực khống chế các đám cháy rừng hiện đã tăng gấp đôi diện tích chỉ trong một ngày, trở thành thảm họa cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử nước này.
Ít nhất 27 người thiệt mạng và hàng trăm tòa nhà bị phá hủy tại tỉnh Bắc Gyeongsang, trong khi quan chức phụ trách thảm họa của Hàn Quốc cho rằng các vụ cháy đã phơi bày “thực tế khắc nghiệt” của tình trạng nóng lên toàn cầu.
Chỉ ra điều kiện khô hạn cực độ và gió mạnh làm trầm trọng thêm thiệt hại, ông Lee Han-kyung, Cục trưởng Cục Quản lý Thảm họa và An toàn, cho biết: “Đợt cháy rừng lần này một lần nữa phơi bày thực tế khắc nghiệt của khủng hoảng khí hậu, điều chưa từng có trước đây.”
Khu vực bị ảnh hưởng chỉ nhận được một nửa lượng mưa trung bình trong mùa này, trong khi số vụ cháy rừng ở Hàn Quốc năm nay đã cao hơn gấp đôi so với năm ngoái.
Hơn 36.000 ha rừng đã bị thiêu rụi hoặc vẫn đang bốc cháy trong vụ cháy lớn nhất, bắt đầu từ huyện Uiseong ở miền trung, khiến đây trở thành vụ cháy rừng đơn lẻ lớn nhất trong lịch sử Hàn Quốc. Theo hãng tin Yonhap, khoảng 37.000 người đã phải sơ tán.
“Chúng ta đang ở trong tình huống nguy cấp trên cả nước, với số thương vong cao do cháy rừng lan rộng nhanh chưa từng có,” quyền Tổng thống Han Duck-soo nói trong một cuộc họp ứng phó của chính phủ, đồng thời bày tỏ lo ngại về số lượng lớn nạn nhân cao tuổi, bao gồm cả những người tại các viện dưỡng lão.
Quân đội đã trích xuất kho nhiên liệu hàng không để giúp duy trì hoạt động của các máy bay trực thăng chữa cháy, dập tắt ngọn lửa trên các khu vực đồi núi của tỉnh, nơi đám cháy đã kéo dài gần một tuần. Giới chức cho biết hơn 300 công trình đã bị phá hủy.
Tính đến sáng thứ Năm, chính quyền đã huy động hơn 9.000 nhân viên cứu hỏa và khoảng 120 máy bay trực thăng để đối phó với đám cháy, theo Trung tâm Ứng phó Thảm họa Quốc gia.
Quan chức phụ trách thảm họa của Hàn Quốc xác nhận đây là vụ cháy rừng “lớn nhất từng được ghi nhận”, vượt qua mọi trận cháy rừng trước đó. Trận cháy lớn nhất trước đây vào tháng 4 năm 2020 đã thiêu rụi 23.913 ha rừng dọc bờ biển phía đông.
“Đám cháy đang lan rất nhanh,” ông Lee cho biết. “Thiệt hại về rừng đã lên tới 35.810 ha, vượt quá diện tích bị ảnh hưởng trong trận cháy rừng bờ đông năm 2000 – vụ lớn nhất trước đó – hơn 10.000 ha.”
Các nạn nhân thiệt mạng bao gồm một phi công bị rơi trực thăng trong nỗ lực kiểm soát đám cháy, cùng bốn lính cứu hỏa và công nhân khác bị mắc kẹt khi ngọn lửa lan nhanh do gió mạnh.
Giới chức chưa tiết lộ chi tiết về những thường dân thiệt mạng, chỉ cho biết họ chủ yếu ở độ tuổi 60 và 70. Nguyên nhân của một số vụ cháy được cho là do lỗi của con người, bao gồm việc đốt cỏ dại xung quanh mộ gia đình hoặc tia lửa từ công việc hàn.
Năm ngoái là năm nóng nhất từng được ghi nhận ở Hàn Quốc, và Cục Khí tượng Hàn Quốc cho biết nhiệt độ trung bình năm đạt 14,5°C – cao hơn 2°C so với mức trung bình 30 năm trước đó.
Giáo sư Yeh Sang-Wook, chuyên gia khí hậu tại Đại học Hanyang ở Seoul, cho rằng tình trạng thiếu mưa khiến đất khô hạn, “tạo điều kiện thuận lợi cho cháy rừng”.
“Đây có thể coi là một trong những nguyên nhân cơ bản,” ông nói. “Chúng ta không thể khẳng định đây hoàn toàn là do biến đổi khí hậu, nhưng biến đổi khí hậu đang trực tiếp và gián tiếp tác động đến những thay đổi mà chúng ta đang chứng kiến.”
Ngọn lửa đang đe dọa hai di sản thế giới của UNESCO – làng Hahoe và học viện Nho giáo Byeongsan – tại thành phố Andong, một quan chức thành phố cho biết. Chính quyền đã phun chất chống cháy để bảo vệ các di tích này.
Andong và các huyện lân cận Uiseong, Sancheong cùng thành phố Ulsan là những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Tối thứ Tư, gió mạnh và khói mù mịt buộc giới chức Andong phải ra lệnh sơ tán hai ngôi làng, bao gồm Puncheon – nơi có làng cổ Hahoe có từ thế kỷ 14-15.
Các vụ cháy bắt nguồn từ Uiseong và nhanh chóng lan về phía đông, gần tới bờ biển, do gió giật mạnh và thời tiết khô hanh khiến tình hình trở nên nghiêm trọng hơn.
Cơ quan khí tượng dự báo sẽ có mưa ở khu vực phía tây nam, nhưng lượng mưa dự kiến dưới 5mm tại hầu hết các khu vực bị ảnh hưởng.
“Chúng ta sẽ không có nhiều mưa, nên nó khó có thể giúp ích đáng kể trong việc dập tắt đám cháy,” Bộ trưởng Cục Lâm nghiệp Hàn Quốc Lim Sang-seop nhận định.
Các quan chức cho biết đầu tuần này, lính cứu hỏa đã khống chế phần lớn ngọn lửa từ các đám cháy lớn, nhưng gió mạnh và điều kiện khô hạn khiến chúng bùng phát trở lại.
Nhà cửa, nhà máy, phương tiện và một số công trình lịch sử đã bị thiêu rụi trong đám cháy. Ở Uiseong, khoảng 20 trong số 30 công trình tại quần thể chùa Gounsa – được cho là xây dựng từ thế kỷ thứ 7 – đã bị cháy rụi. Trong số đó có hai “bảo vật” quốc gia: một gian nhà hình lầu được xây dựng năm 1668, và một công trình thời Joseon xây năm 1904 để đánh dấu tuổi thọ của một vị vua.
Các chuyên gia cho rằng vụ cháy Uiseong có mức độ lan rộng và tốc độ chưa từng thấy, đồng thời cảnh báo biến đổi khí hậu có thể khiến cháy rừng ngày càng xảy ra thường xuyên và nguy hiểm hơn trên toàn cầu.
Nhiệt độ cao hơn do biến đổi khí hậu do con người gây ra đã làm trầm trọng thêm tình trạng khô hạn theo mùa, “biến cảnh quan khô cằn thành nhiên liệu cháy nguy hiểm” trong khu vực, theo Climate Central, một tổ chức nghiên cứu khí hậu độc lập.
Một nhà sư quan sát chiếc chuông chùa bị nứt sau khi hỏa hoạn thiêu rụi phần lớn các công trình tại chùa Gounsa ở Uiseong, Hàn Quốc. Ảnh: AFP
